Przyczyny zaburzeń odżywiania

W przypadku zaburzeń odżywiania mówimy o wieloczynnikowym modelu powstawania zaburzeń odżywiania. Czynniki, które zaliczamy do powstawania ED możemy podzielić na psychologiczne (osobowościowe), biologiczne, społeczno-kulturowe oraz rodzinne.

W dzisiejszej publikacji omówimy powyższy wykres oraz poszczególne czynniki.

Czynniki osobowościowe (psychologiczne)

• nadmierny perfekcjonizm,
• niska samoocena,
• wysokie ambicje i wzmożona potrzeba sukcesu,
• trudności w akceptacji swojego wyglądu,
• podatność na krytykę innych,
• nadmierne obciążanie siebie obowiązkami,
• nadmierna kontrola,
• trudności w kontaktach społecznych,
• impulsywność emocjonalna (zwłaszcza w bulimii).

Czynniki biologiczne

• predyspozycje genetyczne (np. zaburzenia uczucia sytości i głodu),
• choroby afektywne (np. depresja, zaburzenia lękowe, zaburzenia kompulsywno-obsesyjne),
• zmiany biochemiczne w mózgu,
• traumy oraz ciężkie przeżycia (np. utrata kogoś bliskiego bądź molestowanie seksualne).

Czynniki społeczno-kulturowe

• kultura diet,
• kanony piękna krążące w social mediach,
• komentarze ze strony innych oraz szykanowanie,
• społeczna "fatfobia" oraz przekonanie, że możemy zjeść za mało, ale nie za dużo,
• promowanie zdrowego stylu życia, ale nie zdrowego mindsetu.

Czynniki rodzinne

• konflikty w rodzinie,
• nadopiekuńczość rodzica,
• zbyt duże wymagania rodzica wobec dziecka,
• występowanie ED w rodzinie w przeszłości*.

Występowanie ED w rodzinie w przeszłości* - nie ma obecnie badań naukowych potwierdzających, że ED można mieć genetycznie. Tu chodzi o mindset, który rodzice przekazywali swojemu dziecku. Np. częste komentarze, że rodzic musi schudnąć; błędne przekonania o produktach spożywczych (np. ziemniaki tuczą).

Patogeneza zaburzeń odżywiania - wieloczynnikowy model wg. Garnera (1993)

Czynniki predysponujące - występują przed rozpoczęciem choroby.

• złożony z wielu elementów układ czynników (obejmują czynniki osobowościowe, rodzinne oraz społeczno-kulturowe - np. nadmierny perfekcjonizm, wzorce oraz przekonania na temat żywienia i ciała przekazywane przez społeczeństwo [rodzina, szkoła], przebyte traumy);
• mogą one zadziałać wyzwalająco na powstawanie ED oraz powodować wystąpienie objawów w konkretnym momencie.

Czynniki wyzwalające - określają czas występowania choroby.

• np. krytyczne uwagi ze strony innych na temat wyglądu, trudne sytuacje życiowe (i zmieniające się relacje rodzinne, np. rozwód, śmierć członka rodziny, wyjazd z domu rodzinnego);
• mogą być odbierane jako zagrożenia i spowodować wystąpienie objawów chorobowych.

Czynniki podtrzymujące - podtrzymują objawy oraz utrudniają leczenie.

• np. poczucie sukcesu i kontroli, uczucie "korzyści" z choroby, objawy fizyczne tj. uczucie przesytu po zjedzeniu małej ilości jedzenia; komentarze ze strony innych osób, że osoba chora wygląda "lepiej", lęk przed życiem bez choroby (często osoby chore nie umieją wyobrazić sobie życia bez niej).

Warto zdać sobie sprawę, że geneza zaburzeń odżywiania to złożony problem (składa się z wielu czynników). Na chorobę zawsze ma wpływ kilka czynników!